W Polsce brakuje dokumentu, który w klarowny i spójny sposób regulowałby zasady monitorowania przestrzeni publicznej kamerami z zachowaniem ochrony danych osobowych. Czym zatem należy się kierować?

Na temat ustawy 

Już po raz kolejny Generalny Inspektor Ochrony Danych Osobowych apelował o pilne uchwalenie ustawy regulującej sposób monitorowania przestrzeni publicznej kamerami. Ma to związek z brakiem precyzyjnych regulacji dotyczących ingerencji monitoringu w prywatność oraz faktem, iż obecnie stosowane urządzenia rejestrujące są na tyle zaawansowane, że powiązanie wizerunku osoby widocznej na nagraniu z jej danymi jest stosunkowo proste. Jeśli nie powstanie odpowiednia ustawa o monitoringu, to wówczas ustawa o ochronie danych osobowych będzie tyczyła się także informacji zbieranych za pomocą monitoringu wizyjnego. A to z kolei może doprowadzić do sytuacji absurdalnych, np. konieczności dopełniania obowiązku informacyjnego w stosunku do osób, których te dane dotyczą.

Prawo polskie reguluje obecnie jedynie wybrane przypadki stosowania monitoringu wizyjnego, a zapisy te są rozproszone - zawierają się w różnych aktach prawnych, dotyczących m.in. pracy straży gminnej czy policji. Stąd też konieczne jest określenie miejsc i okoliczności, w których stosowanie monitoringu jest dopuszczalne, praw i obowiązków podmiotu, który monitoring będzie prowadził, praw osób objętych monitoringiem oraz zasad dotyczących wykorzystania zebranych danych. Prace nad założeniami do przepisów są w toku.

Jakie zasady można przyjąć?

W sytuacji braku krajowych regulacji prawnych bardzo ważnym dokumentem dla użytkowników, zarówno publicznych, jak i prywatnych, jest Karta demokratycznego zastosowania monitoringu wizyjnego. Została ona opracowana z inicjatywy European Forum for Urban Security (EFUS), wspieranego przez Radę Europy oraz zrzeszającego 300 miast i wielu ekspertów zajmujących się bezpieczeństwem.

Karta jest dokumentem nieobowiązkowym, jednakże wiele aspektów przemawia za jej przyjęciem. Pozwala ona na zadeklarowanie, że instalowany system monitoringu będzie użytkowany zgodnie z prawem oraz według wysokich standardów. Mimo iż karta reguluje kwestie projektowania, wykorzystania i rozwoju publicznych systemów monitoringu wizyjnego, to określone w niej zasady powinny być stosowane także w przypadku systemów prywatnych, szczególnie jeśli zgromadzone dane będą udostępniane organom publicznym.

Karta zawiera siedem podstawowych zasad (pełny tekst karty dostępny tutaj):

I. Zasada legalności - Projektowanie i rozwój systemu monitoringu wizyjnego może następować tylko w zgodzie z obowiązującym prawem i przepisami.
II. Zasada niezbędności - Instalacja systemu monitoringu wizyjnego musi być uzasadniona.
III. Zasada proporcjonalności - Projekt, instalacja, obsługa i późniejszy rozwój systemów monitoringu wizyjnego musi odbywać się rozsądnie i stosownie do potrzeb.
IV. Zasada przejrzystości - Władze, które wprowadzają miejski system monitoringu wizyjnego muszą mieć jasną i spójną strategię działania.
V. Zasada odpowiedzialności - Prawo do prowadzenia obserwacji i rejestracji obrazu w przestrzeni publicznej za pomocą systemu monitoringu wizyjnego jest zarezerwowane dla wąskiej grupy, ściśle określonych podmiotów. Są one odpowiedzialne za systemy instalowane w ich imieniu.
VI. Zasada niezależnej kontroli - Aby utrzymać skuteczne działanie systemu monitoringu wizyjnego, należy wprowadzić wskaźniki skuteczności oraz kontrole (audyt).
VII. Zasada udziału obywateli - Należy dołożyć wszelkich starań, aby zachęcić obywateli do angażowania się w każdy etap funkcjonowania systemu monitoringu wizyjnego.

Przy instalowaniu systemu monitoringu, czy to przez instytucję prywatną czy publiczną, warto wziąć pod uwagę powyższe zasady, a przede wszystkim zadbać o poszanowanie prywatności osób trzecich. Nie należy jednak zapominać, że systemy monitoringu wizyjnego służą zwiększaniu naszego bezpieczeństwa i nie rzadko ochronie naszego zdrowia i życia.